Quyết định sửa chữa hay thay thế máy làm lạnh (Chiller) cũ là một trong những bài toán kinh tế quan trọng nhất đối với các nhà máy sản xuất. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí đầu tư ban đầu mà còn quyết định Tổng Chi Phí Sở Hữu (TCO) và hiệu suất năng lượng trong nhiều năm tới. Bài viết này sẽ đưa ra những điểm cần lưu ý để tối đa hóa lợi nhuận.

1. Chi Phí Vận Hành (Operating Cost) – Yếu Tố Quyết Định TCO

Trong vòng đời của một Chiller, chi phí vận hành (chủ yếu là chi phí điện năng) chiếm tới 70% - 85% tổng TCO. Mặc dù chi phí sửa chữa ban đầu có vẻ thấp hơn thay mới, nhưng Chiller cũ sẽ tiếp tục "ăn" điện với hiệu suất thấp.

Các yếu tố làm tăng chi phí vận hành Chiller cũ:

• Giảm chỉ số EER/COP: Sau 10-15 năm, hiệu suất làm lạnh của Chiller có thể giảm 10% - 30% so với ban đầu.
• Môi chất lạnh lỗi thời: Máy cũ thường sử dụng các loại gas kém hiệu quả hoặc đã bị cấm (như R22), làm tăng chi phí nạp gas và sửa chữa.
• Tần suất khởi động/dừng cao: Máy cũ ít có khả năng điều chỉnh tải linh hoạt, dẫn đến tiêu thụ điện năng lớn khi khởi động.

Giải pháp khắc phục triệt để:

1. Tính toán chi phí điện năng hằng năm: So sánh chi phí điện thực tế của máy cũ với chi phí điện dự kiến của Chiller mới (có EER/COP cao hơn).
2. Đánh giá Công nghệ: Ưu tiên các dòng Chiller mới sử dụng máy nén ly tâm, máy nén trục vít Biến tần (VSD) để tối ưu hóa hiệu suất ở tải một phần.

2. Khi Nào Nên Thay Thế Ngay Lập Tức? (Các Ngưỡng Cảnh Báo)

Có ba ngưỡng chi phí/kỹ thuật cho thấy việc tiếp tục sửa chữa là không còn kinh tế:

Ngưỡng 1: Chi phí Sửa chữa Tích lũy vượt mức

• Nếu chi phí sửa chữa lớn phát sinh trong 1-2 năm gần nhất vượt quá 50% giá trị còn lại của máy.
• Nếu chi phí sửa chữa một lần cho các bộ phận cốt lõi (như máy nén) vượt quá 20% giá trị thay thế một Chiller mới có cùng công suất.

Ngưỡng 2: Tần suất Dừng Máy (Downtime) quá cao

Thiết bị cũ thường hoạt động kém ổn định, gây gián đoạn sản xuất. Một hệ thống làm mát dự phòng kém sẽ không thể bù đắp được sự cố của máy chính.

3. Các Tiêu Chí So Sánh Quyết Định Thay Mới

Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, hãy so sánh Chiller cũ và Chiller mới dựa trên các tiêu chí sau:

Tiêu chí A: Thời gian Hoàn vốn (Payback Period)

• Tính toán tiết kiệm: Xác định tổng mức tiết kiệm điện năng hằng năm nhờ sự chênh lệch EER/COP giữa máy cũ và máy mới.
• Công thức đơn giản:
  Thời gian Hoàn Vốn (Năm) = Chi phí đầu tư Chiller mới - Giá trị thanh lý máy cũ
  Mức tiết kiệm điện năng hàng năm + Giảm chi phí bảo trì hàng năm

Tiêu chí B: Rủi ro Tuổi thọ và Linh kiện

• Máy cũ: Rủi ro hỏng hóc cao hơn, khó tìm linh kiện thay thế (đặc biệt sau 15 năm tuổi).
• Máy mới: Được bảo hành dài hạn, công nghệ điều khiển thông minh, dễ tích hợp vào hệ thống BMS của nhà máy.

Kết luận

Quyết định sửa chữa chỉ nên được cân nhắc khi Chiller còn dưới 10 năm tuổi và sự cố không liên quan đến các bộ phận cốt lõi. Trong mọi trường hợp khác, đặc biệt khi chi phí vận hành điện năng của máy cũ đang ở mức cao, việc đầu tư thay mới Chiller hiện đại sẽ mang lại lợi ích lâu dài về TCO và đảm bảo chất lượng sản xuất ổn định.

Để có được phân tích TCO chính xác nhất cho hệ thống của bạn, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ chuyên gia của Quốc Thịnh Industrial.